खबर पूर्वाञ्चल
बिनु तिम्सिना
विराटनगर, ३१ जेठ/ मोरङका किसानहरुलाई यतिबेला भ्याइनभ्याइ छ । खेतीको समय भएकाले पनि यतिबेला किसानहरुलाई बाली लगाउन र भित्र्याउन धमाधम छ । मोरङका किसानलाई कतै धान रोप्न हतार छ भने कतै पाकेको धान बाली भित्र्याउने चटारो छ ।
यतिबेला मोरङमा कतै धान रोप्ने चटारो छ, कतै बिउ राख्ने त कतै पाकेको धान भित्र्याउने चटारो छ । यतिबेला जिल्लामा लगाइएको बोरोधान धमाधम थन्क्याउने काम भइरहेको छ भने चैतेधान पाकेर धमाधम कटानी भइरहेको छ । त्यस्तै बर्खेधान लगाउनका लागि खेतमा बिउ तयारी अवस्थामा छ ।
बोरो धानको खेती देशमै मोरङ र झापामा मात्रै हुने गरेको छ । बंगलादेशबाट भित्रिएको यो धानलाई ‘बोरो राइस’ भनिन्छ । पूर्वी तराईका जिल्लामा सामान्यतया दुई बाली धानखेती हुने गर्छ । सिंचाइ सुविधा वा आकाशे पानीका भरमा किसानले हिउँदे र बर्खे धान रोप्ने गर्छन् ।
परम्परागत रूपमा दुई बाली धानखेती गरिरहेका किसानका लागि बंगलादेशबाट मंसिर, पुसमा पनि खेती गर्न मिल्ने जातको धान बिउ नेपालमा भित्रिएको हो । बंगलादेशबाट पूर्वी नेपालको झापा र मोरङमा ‘बोरो राइस’ जातको धान भित्रिएपछि यहाँका कृषकहरुले बारोधान लगाउन थालेका हुन् ।
उक्त धान काँचैमा पनि बिक्री हुने हुँदा खेत बाँझो छाड्नुभन्दा बोरो राइस लगाउन थालेको रंगेलीका किसान दयानन्द मण्डल बताउछन ।
डेढ बिघा जग्गामा बोरो धान लगाएका मण्डल एक बिघामा ८० मन फल्ने गरेको बताउछन । बोरो धान पुस माघको जाडोमा रोपाइँ गरेर फागुन चैतमा धान थन्क्याउन सकिन्छ । तर, मोरङका किसानहरुले जाँडोभरि बिउ राख्ने र ढिलो गरी रोप्ने हँुदा यसको राम्रो प्रतिफल पाउन नसकेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका बागवानी विकास अधिकृत काशी चौधरीले बताउछन ।राम्रो उत्पादन हुने गरे पनि किसानहरुले बिउ धेरै समयसम्म राखेर रोप्ने हुँदा सोचेजस्तो उत्पादन नहुने उनको भनाई छ । मोरङमा खासगरी रंगेली, आमगाछी, डाइनिया, बुधनगरलगयातका क्षेत्रमा गरी करिब दुई सय हेक्टर क्षेत्रफलमा बोरो धान लगाइन्छ । यो धानको ब्याड राखेको १५ दिनमा बेर्ना तयार गरेर रोप्ने हो भने १ सय ५ दिनमै धान पाकेर काट्ने बेला हुने र उत्पादन पनि राम्रो हुने कार्यालयले जनाएको छ ।
